Pasa dan barikuan, garagarrilak 6, Gasteizko Artium museo kanpoan laburmetraia esperimental eta musikaren arteko jolasaren lekukoak izan ginan han batutakoak. Egia esatekotan ni musikoengaitik joan nintzan, Iñaki Salvador pianojolea oso gustoko dodalako batik bat, eta ondo ezagutzen ez nebazan beste hiruren erreferentzia zehatzagoa izateko: Hasier Oleaga bateriajolearen eta Mikel Andueza saxo eta klarinetejolearen berri baneban be, ez Javier Mayor krontabaxujolearena; laurak musiko apartak begitandu jatazan.
Emanaldia hasi aurretik, aurkezle lanetan Iñaki Salvadorrek esan euskun ikusle-entzuleoi Artium museoko arduradunen iniziatibaz alkartu zirala lau laburmetraiei musika jartzeko. Argitu eban musikea komposatu ebela imajinak kontutan hartuta, hau da, entzungo genduana laburmetraia esperimentalen musika izango zala jazzaren eragin argiagaz. Eta halantxe izan zan, filmeen progrezino narratiboa erreferentzia zan eta.
Lehengo laburmetraia esperimentala 25 minutuetakoa zan, beraz, luzea; imajinak begiratuta Shostakovich burura etorri jatan, bere hasieretan filmeei musika ipinten eutsen eta; baina batez ere oso irudi hotzak, espresibitate handikoak izanda be, denbora eta espazio urrunekoak: XX. mende hasierako ekialdeko abangoardiakoak zirala esango neuke; beraz, jazzaren parametroetatik nahiko urrun, batez be imajinak arin baino arinago metatzen ziralako. Niretzat gusto txarrekoa izan zan laburmetraia honen aukeraketa; halan da be, musikoek behar txukuna egin eben: Gato Barbieri eta Eric Dolphyren musika etorri jatazan gogora tempo luzeak erritmo laburragoz batzen ebezalako. Niretzat hain denbora luzea izanda, pasarte desberdinen kanbioak, adibidez pianoak saxoari soinuaren pisua lagaten eutsanean, transizinoak gogorregiak ziran, baina oso lan ona egin eben.
Bigarren laburmetraia irudi muntaia hobea zan, jazz tradizioagaz errazago lotzeko aurkerak emoten ebana. Niretzat emanalditik lortuena dudarik barik; Hasier Oleagak hartu eban erritmoaren ardura, eta maisutasunez eroan eban: trenaren erritmoan oinarrituta, kalejira erredoble sugerentziaz laukotearen aitzindari izan zan. Piano eta saxoaren arteko alkarrizketak trenez bidaiatzean sortzen diran meditazino eta pasaiaren arteko harremana ekarri eustazan gogora. Oso tema ona izan zan.
Hirugarrenean, laburmetraia esperimentala aukeratu ebanari esango neuskio ez dauala eskubiderik holako aukeraketa inpresentable bat egiteko, musiko eta jendeaganako errespetu falta bat dala; mesedez, dantzari biren silueta lanbrotuak bueltaka 20 bat minutuz, normala da gero jendeak hain iritsi txarra izatea arte garaikideaz, oinarrizko kalitate bat eskatu behar da, ez du edozerk balio. Halan da be, musikoen lana ona izan zan Bill Evans pianistaren bals bat etorri jatan burura, minimalismo eta tempo luzea batzen ziren.
Laugarrenean zazpi minutu inguruko inprobisazino bat egin eben, free jazz Ornete Colemanen estiloan, oso ona; Iñaki Salvadorrek esan eban ez ekiela zer irudi ipiniko eutsen eta igual erresultadoa ez zala izango hain ona, baina izugarri jo eben, Mikel Andueza saxo jolearen lan aparta azpimarratuko neuke.
Amaitzeko Melodías animadasen eragina onartu eta jazz orkestra klasikotako musika erreferentzia hartuta, oso ondo bukatu eben azken inprobisazinoa; gainera jarritako irudiak be, aproposak ziren, ze bigarren emonaldian lez marrazkiak agertzen ziren kolore eta erritmo erakargarrian.
Ikusitakoaren ondorio lez esango neuke laburmetraiak ez zirala musikoen mailan egon. Badakit beharra irudiei musika jartzea zala, baina musikoek moldaketa egin behar daben lez, laburmetraiak aukeratu ebanak beheranzko estetiko-bitalak albo batean laga eta 2007ko ikusleok ez torturatea helburu eduki behar eban; itxuraz, ikusleak ondo pasatea gogoan izatea gehiegi eskatzea izango litzateke. Eskerrak musikoek egindako lan izugarriari ze elejidutako laburmetraiez pentsateak hasarratu egiten nau, nola izan geintekez hain martzianoak?
